Abstract
The article presents a series of statements concerning criminology: it is a autonomous and multidisciplinary science; it should be separated from the criminal policy and merged with the study of social pathology. The distinction between descriptive and explaining criminology is of certain importance. In the latter, the problem of assumed paradigm is of particular importance. Approximately since l960, in social sciences and in criminology the antinaturalistic paradigm prevails. Its nature is raises controversies. The author thinks that the antinaturalistic paradigm – understood correctly – must be a humanistic paradigm based on the idea of "homo eligens" (a choosing man) and a moderate indeterminism. This point of view has many advantages: among others, it explains poor effects of the research in the etiology of crime and the difficulties in the struggle against crime. Criminology must be developed. That is relatively easy within descriptive criminology but significantly more difficult in explanatory criminology, where the more interesting information must be obtained from the criminal himself.
References
- Beck U., World Risk Society, Polity Press, Cambridge 2000.
- Benton T., Craib I., Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu, tłum. Lotar Rasiński, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2003.
- Błachut J., Problemy związane z pomiarem przestępczości, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2007.
- Carrabine E., Iganski P., Les M., Plummer K., South N., Criminology. A sociological introduction, Routledge, London and New York 2004.
- Cusson M., La délinquance, une vie choisie. Entre plaisir et crime, Hurtubise HMH, Montréal 2007.
- Eskridge C.W., The Impact of Criminology: Yesterday and Tomorrow [w:] Emil W. Pływaczewski (red.) Current Problems of The Penal Law and Criminology – Aktuelle Probleme des Strafrechts und der Kriminologie, "Temida 2", Białystok 2009.
- Gassin R., Criminologie, 5 ed., Dalloz, Paris 2003.
- Giddens A., Nowe zasady metody socjologicznej. Pozytywna krytyka socjologii interpretatywnych, tłum. G. Woroniecka, Nomos, Kraków 2001.
- Giddens A., Socjologia, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
- Koczanowski L., G.H. Mead, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
- Kossowska A., Refleksje na temat niektórych problemów współczesnej kryminologii, „Archiwum Kryminologii” 2004, t. XXVI, s. 7-16, https://doi.org/10.7420/AK2001-2002A.
- Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968.
- Nesporek A., Czy koniec socjologii, jaką znamy? Socjologia wobec wyzwań zmieniającej się rzeczywistości, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007.
- Ostrihanska Z., Sprawca przestępstwa (zarys problematyki), „Archiwum Kryminologii” 1991, t. XVII, s. 41-74, https://doi.org/10.7420/AK1991B.
- Popper K.R., Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1977.
- Popper K.R., Wszechświat otwarty. Argument na rzecz: indeterminizmu, tłum. A. Chmielewski, "Znak", Kraków 1996.
- Siemaszko A., Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
- Szacki J., Historia myśli socjologicznej, wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
- Tyszkiewicz L., Januszewska E., Lubelski M. J., Stępniak P., Skuteczność środków penalnych stosowanych wobec młodzieży, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 1992.
- Tyszkiewicz L., Kosmowski S., O efektywności prawa karnego, ciemnej liczbie i rozmiarach narkomanii, „Archiwum Kryminologii” 2004, t. XXVI, s. 101-131, https://doi.org/10.7420/AK2001-2002D.
- Tyszkiewicz L., Kryminogeneza i sposoby jej badania, „Archiwum Kryminologii” 2007-2008, t. XXIX–XXX, s. 215-225, https://doi.org/10.7420/AK2007-2008R
- Tyszkiewicz L., Kryminogeneza w ujęciu kryminologii humanistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1997.
- Tyszkiewicz L., Od naturalizmu do humanizmu w kryminologii, Uniwersytet Śląski, Katowice 1991.
