Abstract
The article includes an in-depth analysis of the work carried out over the years at the Department of Criminology of the Institute of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences, from the perspective of the employees who have recently joined the staff of the research centre. The comparative material presented in the text comes from the results of both current and initial research conducted at the Department. The text first of all introduces the research topics which were addressed and are still being addressed by those employed at the Department. The issues being researched are related to juvenile and underage crime, recidivism, alcohol addiction,and the conditions and causes of committing crimes (robbery, crimes against property, hooliganism, prostitution, and freeloading). The article also presents the methodology according to which the researchers conduct their scientific research. Thanks to the primarily interdisciplinary approach of the Department’s employees, the outlook on these problems is characterised by simultaneous use of many methods applied in various fields of science. The joint analyses of psychologists, lawyers, and sociologists enabled a multifaceted look at the issues, which would not have been possible if the research had been conducted individually. The authors also point out the challenge of the interdisciplinary research, which required the team members to constantly expand their knowledge and educate themselves in many different areas. The result of this approach, about which the Department can undoubtedly boast, is a multi-dimensional, in-depth, and varied interpretation of the results. The background to the article is a description of the history of research conducted since the Institute was established, inaugurated by the first head of the Department of Criminology, Professor Stanisław Batawia. His contribution to the research was undoubtedly immense, mainly because he always focussed on multifaceted phenomenological research. In his studies, he also applied in-depth qualitative analysis of the actions of people who exhibited deviant behaviour. The authors of the text emphasise the exceptional commitment of Stanisław Batawia, who initiated research on socially maladjusted minors in Poland, at the same time conducting an analysis of their family situation, possible alcohol addictions, or motives for committing crimes. The article also discusses the most important fields of study conducted at the Institute from the 1970s to the present day. Among them, the most attention is paid to research on minors (in the context of which the groundbreaking evaluation research on the introduction of mediation into proceedings with minors deserves recognition), the phenomenon of repeat offending, and research on the causes and nature of alcoholism. The authors emphasise the fact that criminological research is part of the so-called basic research. As the Polish state nowadays does not invest in this type of research on the grounds that it does not bring immediate benefits – unlike, for example, research conducted within the framework of the applied sciences – its contribution is worth highlighting because it provides an in-depth analysis of reality. In the long run, they may bring initially unseen benefits and make a valuable contribution to scientific research.
References
- Batawia S., Młodociani i młodzi recydywiści w świetle badań kryminologicznych. Część pierwsza, „Archiwum Kryminologii” 1965, t. III, s. 9-95, https://doi.org/10.7420/AK1965A.
- Batawia S., Niepoprawni przestępcy, „Palestra” 1934, nr 1.
- Batawia S., Niepoprawność przestępców w świetle badań nad bliźniętami kryminalnymi, „Archiwum Kryminologiczne” 1939, t. 3.
- Batawia S., Ocena poczytalności w przypadkach alkoholizmu, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1954, nr 4.
- Batawia S., Osoby niejednokrotnie przebywające w izbie wytrzeźwień, „Archiwum Kryminologii” 1974, t. VI, s. 70-107, https://doi.org/10.7420/AK1974E.
- Batawia S., Problematyka orzecznictwa sądowo-psychiatrycznego w przypadkach alkoholizmu, „Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki” 1955, t. VI.
- Batawia S., Problematyka wczesnego alkoholizmu, „Archiwum Kryminologii” 1972, t. V, s. 214-227, https://doi.org/10.7420/AK1972D1.
- Batawia S., Skutki społeczne nałogowego alkoholizmu w świetle badań środowiskowych 100 rodzin nałogowych alkoholików, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1951.
- Batawia S., Klimczak M., Kołakowska H., Dzieci moralnie zaniedbane, „Państwo i Prawo” 1963, z. 12.
- Batawia S., Kołakowska H., Strzembosz A., Szelhaus S., Wyniki badań dalszych losów nieletnich i młodocianych recydywistów (katamnezy w 443 przypadkach), „Państwo i Prawo” 1965, z. 4.
- Batawia S., Szelhaus S., Recydywiści alkoholicy w wieku 35–41 lat o późnym początku przestępczości, „Archiwum Kryminologii” 1972, t. V, s. 213-268, https://doi.org/10.7420/AK1972D.
- Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, „Arche”, Gdańsk 2000.
- Czarnecka-Dzialuk B., Wójcik D., Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań, „Typografika”, Warszawa 2001.
- Fajst M., Leszek Lernell, Stanisław Batawia i warszawska szkoła kryminologiczna w latach pięćdziesiątych XX wieku, „Studia Iuridica” 2006, t. 46.
- Fajst M., Spór o kryminologię w Polsce w okresie stalinizmu, „Studia Iuridica” 1995, t. 27.
- Harasimiak G., Demoralizacja jako podstawowe pojęcie postępowania z nieletnimi, „Ottonianum”, Szczecin 2001.
- Jasińska M., Proces społecznego wykolejenia młodocianych dziewcząt, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1967.
- Jasiński J., Kształtowanie się przestępczości nieletnich w Polsce w latach 1951–1960 w świetle statystyki sądowej, „Archiwum Kryminologii” 1964, t. II, s. 9-144, https://doi.org/10.7420/AK1964A.
- Jasiński J., Przewidywanie przestępczości jako zjawiska masowego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1980.
- Jasiński J., Rozmiary i dystrybucja spożycia alkoholu w Polsce, „Archiwum Kryminologii” 1992, t. XVIII, s. 213-228, https://doi.org/10.7420/AK1992G.
- Jasiński J., Spożycie napojów alkoholowych w Polsce w 1980 r., „Archiwum Kryminologii” 1984, t. XI, s. 7-92, https://doi.org/10.7420/AK1984A.
- Jasiński J., Spożycie napojów alkoholowych w Polsce w 1985 r. Cz. 1, Wzory zachowań, „Archiwum Kryminologii” 1990, t. XVI, s. 7-100, https://doi.org/10.7420/AK1989A.
- Jasiński J., Spożycie napojów alkoholowych w Polsce w 1985 r. Cz. 2, Przekonania i opinie, „Archiwum Kryminologii” 1991, t. XVII, s. 199-285, https://doi.org/10.7420/AK1991E.
- Klaus W., Nieletni sprawcy czynów zabronionych poniżej 13 lat a reakcja wymiaru sprawiedliwości – doniesienie z badań [w:] T. Dukiet-Nagórska (red.), Zagadnienia współczesnej polityki kryminalnej, Wydawnictwo „Sto”, Bielsko-Biała 2006.
- Klaus W., Wczesna przestępczość nieletnich i jej skutki, „Archiwum Kryminologii” 2005-2006, t. XXVIII, s. 203-218, https://doi.org/10.7420/AK2005-2006M.
- Kołakowska H., Nieletni recydywiści (wyniki badań 500 nieletnich recydywistów), „Archiwum Kryminologii” 1960, t. I, s. 55-112, https://doi.org/10.7420/AK1960B.
- Kołakowska-Przełomiec H., Nieletni sprawcy zbrodni (początki kariery przestępczej), Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, Warszawa 1990.
- Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość i niedostosowanie społeczne nieletnich w genezie przestępczości dorosłych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977.
- Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość nieletnich [w:] W. Świda (red.), Kryminologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
- Kołakowska-Przełomiec H., Rozmiary nieprzystosowania społecznego u nieletnich „nie uczących się i nie pracujących", „Studia Prawnicze” 1970, z. 25, s. 66-97.
- Kołakowska-Przełomiec H., Społeczne uwarunkowania alkoholizowania się nieletnich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.
- Kołakowska-Przełomiec H., Wyniki badań 432 chłopców „nie uczących się i nie pracujących, „Archiwum Kryminologii” 1972, t. V, s. 32-83, https://doi.org/10.7420/AK1972A2.
- Kołakowska-Przełomiec H., Zapobieganie przestępczości: studium kryminologiczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
- Kołakowska-Przełomiec H., Wójcik D., Selekcja nieletnich przestępców w sądach rodzinnych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1990.
- Kossowska A., Funkcjonowanie kontroli społecznej – analiza kryminologiczna, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 1992.
- Kossowska A., Kierunek biologiczny we współczesnej kryminologii, „Archiwum Kryminologii” 1984, t. XI, s. 123-141, https://doi.org/10.7420/AK1984C.
- Kossowska A., Obraz przestępczości współczesnej młodzieży [w:] K. Krajewski (red.), Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, Wolters Kluwer Polska, Warszawa-Kraków 2007.
- Kossowska A., Przestępczość i zachowania dewiacyjne współczesnej młodzieży polskiej (badania typu self-report), „Archiwum Kryminologii” 2005-2006, t. XXVIII, s. 219-226, https://doi.org/10.7420/AK2005-2006N.
- Kossowska A., Przestępczość na terenie Warszawy. Analiza ekologiczna, „Archiwum Kryminologii” 1976, t. VII, s. 141-263, https://doi.org/10.7420/AK1976B.
- Kossowska A., Rodziny wieloproblemowe – charakterystyka 222 rodzin z dzielnicy Praga-Północ, „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII–IX, s. 291-337, https://doi.org/10.7420/AK1982G.
- Kossowska A., Środowiskowo–przestrzenne uwarunkowania przestępczości. Wybrane zagadnienia współczesnej ekologii przestępczości, „Archiwum Kryminologii” 1993, t. XIX, s. 7-16, https://doi.org/10.7420/AK1993A.
- Kossowska A., Krawczyk J., Rzeplińska I., Zachowania dewiacyjne młodzieży w Warszawie w 1993 r. (badania typu self-report), „Archiwum Kryminologii” 1995, t. XXI, s. 81-103, https://doi.org/10.7420/AK1995C.
- Krawczyk J., Losy życiowe młodych mężczyzn, którzy w nieletniości popełnili co najmniej jedno przestępstwo pod wpływem alkoholu, „Archiwum Kryminologii” 1993, t. XIX, s. 17-26, https://doi.org/10.7420/AK1993B.
- Krawczyk J., Nieletni sprawcy przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu, „Archiwum Kryminologii” 1992, t. XVIII, s. 183-211, https://doi.org/10.7420/AK1992F.
- Llewellyn Smith C.H. (2008). Jakie są korzyści z badań podstawowych? Dostęp online: http://www.fuw.edu.pl/~ajduk/Public/bs_2.html [dostęp: 24.08.2008].
- Mościskier A., Nieprzystosowanie społeczne młodzieży systematycznie nadużywającej alkoholu, „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII–IX, s. 339-362, https://doi.org/10.7420/AK1982H.
- Mościskier A., Przestępczość w procesie szybkich zmian społecznych [w:] J. Jasiński (red.), Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa–Wrocław 1978.
- Mościskier A., Rozwój ekonomiczny, uprzemysłowienie i urbanizacja a przestępczość [w:] J. Jasiński (red.), Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa–Wrocław 1978.
- Mudrecki A., Prawo nieletniego do rzetelnego procesu przed sądami rodzinnymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2008.
- Opora R., Rola sędziów i kuratorów w resocjalizacji nieletnich, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006.
- Ostrihanska Z., Losy uczniów nieprzystosowanych społecznie, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997.
- Ostrihanska Z., Problem nieprzystosowania społecznego u młodzieży [w:] J. Jasiński (red.), Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa–Wrocław 1978.
- Ostrihanska Z., Profesor Stanisław Batawia, „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII–IX, s. 7-24, https://doi.org/10.7420/AK1982A.
- Ostrihanska Z., Prognoza recydywy u nieletnich przestępców oraz wyniki badań prognostycznych 180 recydywistów w wieku 15–16 lat, „Archiwum Kryminologii” 1965, t. III, s. 121-281, https://doi.org/10.7420/AK1965C.
- Ostrihanska Z., Rozmiary nieprzystosowania społecznego uczniów warszawskich szkół podstawowych, „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII–IX, s. 191-231, https://doi.org/10.7420/AK1982D.
- Ostrihanska Z., Rzeplińska I., Praca mężczyzn nadużywających alkoholu. (Przyczynek do dyskusji nad ustawą o postępowaniu wobec osób uchylających się od pracy), „Archiwum Kryminologii” 1987, t. XIV, s. 115-150, https://doi.org/10.7420/AK1987D.
- Ostrihanska Z., Wielokrotni recydywiści o wczesnym i późnym początku karalności, „Archiwum Kryminologii” 1969, t. IV, s. 59-104, https://doi.org/10.7420/AK1969C.
- Ostrihanska Z., Wielokrotni recydywiści w świetle badań kryminologicznych i psychologicznych, „Archiwum Kryminologii” 1976, t. VII, s. 7-139, https://doi.org/10.7420/AK1976A.
- Ostrihanska Z., Zakład Kryminologii – rys historyczny, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego im. prof. St. Batawii” 1997, nr 6.
- Ostrihanska Z., Wójcik D., Karalność uczniów nieprzystosowanych społecznie, „Archiwum Kryminologii” 1984, t. XI, s. 143-166, https://doi.org/10.7420/AK1984D.
- Ostrihanska Z., Szamota B., Wójcik D., Młodociani sprawcy przestępstw o charakterze chuligańskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1982.
- Ostrihanska Z., Wójcik D., Młodzież nieprzystosowana społecznie (badania katamnestyczne), „Archiwum Kryminologii” 1989, t. XVI, s. 141-188, https://doi.org/10.7420/AK1989C.
- Ostrihanska Z., Rzeplińska I., Pasożytnictwo społeczne – stereotypy i fakty, Druk ZGPW, Warszawa 1988.
- Ostrihanska Z., Greczuszkin A., Praca z indywidualnym przypadkiem w nadzorze rodzinnego kuratora sądowego, „Norbertinum”, Lublin 2000.
- Ostrihanska Z., Kołakowska-Przełomiec H., Kossowska A., Marek M., Batawia S., Rozmiary nieprzystosowania społecznego młodzieży "nie uczącej się i nie pracującej" badanej w latach 1967/1968 i 1968/1969, „Archiwum Kryminologii” 1972, t. V, s. 7-149, https://doi.org/10.7420/AK1972A.
- Ostrowska K., Wójcik D., Teorie kryminologiczne, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1986.
- Pawełczyńska A., Przestępczość grup nieletnich, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
- Prof. dr hab. Jerzy Jasiński 1930–1998, „Archiwum Kryminologii” 1997-1998, t. XXIII-XXIV, s. 8-12, https://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/350.
- Randy M., Mutchnick R., Austin W.T., Criminological Thought. Pioneers Past and Present, Macmillan, New York 1990.
- Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie kryteriów przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę przeznaczonych na finansowanie projektów badawczych, Dz.U. 2008 Nr 21, poz. 126.
- Rzeplińska I., Obraz przestępczości nieletnich w Polsce w badaniach kryminologicznych – przed i po transformacji, „Archiwum Kryminologii” 2005–2006, t. XXVIII, s. 331-343, https://doi.org/10.7420/AK2005-2006V.
- Rzeplińska I., Szamota B., Stosowanie środków specjalnych – nadzoru ochronnego i Ośrodka Przystosowania Społecznego – wobec recydywistów skazanych w warunkach art. 60 k.k., „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII-IX, s. 151-190, https://doi.org/10.7420/AK1982C.
- Stanik J., Woszczek L. (red.), Przestępczość nieletnich. Aspekty psychospołeczne i prawne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
- Szelhaus S., Analiza przestępczości wielokrotnych recydywistów, „Archiwum Kryminologii” 1969, t. IV, s. 11-58, https://doi.org/10.7420/AK1969B.
- Szelhaus S., Młodociani recydywiści. Społeczne czynniki procesu wykolejania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- Szelhaus S., Przestępczość 100 młodocianych recydywistów w okresie od 18 r. ż. do ukończenia 25-28 lat (wyniki badań katamnestycznych), „Archiwum Kryminologii” 1965, t. XIII, s. 97-120, https://doi.org/10.7420/AK1965B.
- Szelhaus S., Wyniki badań recydywistów alkoholików o początku przestępczości po ukończeniu 25 lat, „Archiwum Kryminologii” 1972, t. V, s. 228-268, https://doi.org/10.7420/AK1972D2.
- Szelhaus S., Baucz-Straszkiewicz Z., Młodociani recydywiści (wyniki badań 100 młodocianych recydywistów), „Archiwum Kryminologii” 1960, t. I, s. 165-214, https://doi.org/10.7420/AK1960D.
- Wieczorek L., Przestępczość i demoralizacja nieletnich w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, „Śląsk”, Katowice 2005.
- Woźniakowska D., Przestępczość nieletnich dziewcząt we współczesnej Polsce, „Archiwum Kryminologii” 2005–2006, t. XXVIII, s. 375-387, https://doi.org/10.7420/AK2005-2006Y.
- Woźniakowska D., Reakcja wymiaru sprawiedliwości na przestępczość nieletnich dziewcząt [w:] I. Pospiszyl, R. Szczepanik (red.), Zachowania dewiacyjne dziewcząt i kobiet, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, Łódź 2007.
- Woźniakowska-Fajst D., Przestępczość kobiet i dziewcząt – wybrane teorie kryminologiczne, „Archiwum Kryminologii” 2007-2008, t. XXIX-XXX, s. 239-252, https://doi.org/10.7420/AK2007-2008T.
- Wójcik D., Nieprzystosowanie społeczne młodzieży. Analiza psychologiczno- kryminologiczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
- Wójcik D. (red.), Stan i perspektywy rozwoju probacji w Polsce, Warszawa 2008 (maszynopis niepublikowany).
- Wójcik D., Środowisko rodzinne a poziom agresywności młodzieży przestępczej i nie przestępczej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977.