Abstract
This article focuses on the dilemmas of working in prisons with people serving the two most severe sentences, viz. 25 years imprisonment and life imprisonment. The author examines this from two angles. The first concerns the doctrinal and theoretical controversies surrounding the aims and purposes of serving long sentences. The author reviews the most prominent viewpoints in this area while pointing out the associated problems and dilemmas. The second is an attempt to relate the theoretical controversies surrounding the aims and purposes of the long prison sentences to the realities of prison practice, based as it is on three uniform systems of executing prison sentences, viz. standard (1 month to 15 years), 25 years and life. The author reports the results of his empirical research in this area. The author devotes special attention to the dilemmas that arise when a prisoner serving a very long sentence participates in a program of planned activities, some of which are ethical in nature. He keeps this in mind when attempting to evaluate prison practice. The fundamental question he poses should prompt a debate on the adequacy of this use of the rehabilitation model of executing a prison sentence and its consistency with the aims and purposes of this type of punishment, generally considered to be the best and most versatile. The author takes up the debate and examines the essence and the arguments of the controversy surrounding the purposes of long prison sentences. He considers which of the aims and purposes that appear in the prison literature are suitable for use in executing these sentences. The author consequently questions the purpose and moral acceptability of correctional activities. He points out that the main purpose of long sentences is to remove prisoners from society, which is difficult to reconcile with their corrective and rehabilitative functions. This illustrates the ethical ambiguity of correctional measures. The author later discusses the results of his own empirical studies, undertaken from this theoretical perspective. These focused on the following: 1. working with prisoners serving very long sentences in practice, and in particular, the sentencing regimen to which they are subjected; 2. the tasks and goals that prison staff set themselves in this connection; 3. whether and to what extent the designated ethical dilemmas are recognised in day-to-day prison work. This study comprised a diagnostic survey (a questionnaire and structured interviews), indirect observation (examining prison documents e.g. the personal files of prisoners serving very long sentences, prison work programs, prison regulations etc.). The questionnaire was completed by 71 prisoners serving the most severe sentences, including 15 life prisoners. Sixty two questionnaires were suitable for compilation. More than 5 interviews were conducted with life prisoners and 11 were conducted with prisoners serving 25-year sentences.
References
- Badźmirowska-Masłowska K., Młodociani sprawcy zabójstw w Polsce, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000.
- Ciosek M., Kara kryminalna i kara pozbawienia wolności [w:] B. Urban, J.M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Teoria i resocjalizacja pedagogiczna, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
- Garland D., Punishement and Modern Society, The University of Chicago Press, Chicago 1990.
- Goffman E., Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, tłum. O. Waśkiewicz, J. Łaszcz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2011.
- Gordon M., Poczucie winy i samoocena własnych zachowań sprawców przestępstw o charakterze agresywnym [w:] B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo. Nowe wyzwania, Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, Warszawa 2001.
- Górniok O. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Arche, Warszawa 2004.
- Grzesiak S., Praca penitencjarna z więźniami seniorami, Oficyna Wydawnicza ATUT–Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2013.
- Hochberg L., Zawoalowane dożywocie, „Nowe Prawo” 1956, nr 7-8, s. 158-159.
- Hołda Z., Kara dożywotniego pozbawienia wolności (w świetle standardów ochrony praw człowieka) [w:] J. Skupiński (red.), Standardy praw człowieka a polskie prawo karne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1995.
- Jacoby J., Severance T., Bruce A., Classics of Criminology, Long Grove, Illinois 2012.
- Janowska H., Zabójstwa i ich sprawcy. Analiza socjologiczna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
- Korecki J., Efektywność kary długoterminowego pozbawienia wolności [w:] B. Hołyst, S. Redo (red.), Problemy więziennictwa u progu XXI wieku. I Polski Kongres Penitencjarny (Kalisz, 3-5 czerwca 1996), Centralny Zarząd Służby Więziennej, Warszawa 1996.
- Korecki J., Kara 25 lat pozbawienia wolności w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1988.
- Larguier J., Criminologie et science pénitentiaire, Dalloz, Paris 2005.
- Lasocik Z., Zabójca zawodowy i na zlecenie, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2003.
- Machel H., Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej. Kazus polski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.
- Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003.
- Machel H., Wprowadzenie do pedagogiki penitencjarnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1994.
- Marczak M. (red.), Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez Służbę Więzienną w Polsce, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
- Nowak S. (wyb., oprac., wstęp i przyp.), Metody badań socjologicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
- Stępniak P., Kilka trudnych pytań o polską resocjalizację [w:] P. Stępniak (red.), Blaski i cienie współczesnej przestrzeni penitencjarnej. Człowiek a system. Praca zbiorowa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Pedagogiczno-Artystyczny, Kalisz 2014.
- Szabo D., Kryminologia i polityka kryminalna, tłum. K. Piasecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987.
- Szczygieł G., Kary długoterminowe a cele wykonywania kary pozbawienia wolności [w:] T. Gardocka (red.), Kary długoterminowe. Polityka karna. Wykonywanie. Warunkowe zwolnienie, Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie, Warszawa 2006.
- Sztumski J., Wstęp do metod badań społecznych, Wydawnictwo Śląsk, Warszawa 2005.
- Szumski J., Problemy kary dożywotniego pozbawienia wolności, „Państwo i Prawo” 1996, nr 1.
- Wąsik J., Kara dożywotniego więzienia w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1963.
- Wąsik J., Projekt „reanimacji” kary dożywotniego pozbawienia wolności [w:] T. Bojarski, E. Skrętowicz (red.), Problemy reformy prawa karnego, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Prawa Karnego, Lublin 1993.
- Whitman J., Harsh Justice. Criminal Punishment and the Widening Divide between America and Europe, Oxford University Press, New York 2003.
- Wilk L., Kara 25 lat pozbawienia wolności [w:] M. Melezini (red.), Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2010.
- Wilk L., Kara dożywotniego pozbawienia wolności i problemy jej łagodzenia, „Państwo i Prawo” 1998, nr 6, s. 14-30.
- Zagórski J., Kara dożywotniego pozbawienia wolności – aspekty prawno karne i penitencjarne, „Państwo i Prawo” 2000, nr 10, s. 76-88.
- Zalewski W., Przestępca niepoprawny jako problem polityki kryminalnej, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2010.
- Zawłocki R., Przeciw karze dożywotniego pozbawienia wolności w polskim prawie karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1996, nr 2.
- Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. T. 1, Komentarz do art. 1-116 k.k., LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2007.
